Tarihi süreç tamamlandı
Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Temmuz 2020'de Mars'a gönderdiği Perseverance (Azim) adlı uzay aracı yedi aylık yolculuğunu tamamladı... Bugüne dek başka bir gezegene gönderilen en gelişmiş araç olan Perseverance, Jezero Krateri'ne indi. Gezici araç ve küçük bir helikopter, yanıt bekleyen meşhur soruyu yanıtlamak için fırsat sunacak: Başka bir gezegende hayat var mıydı?
ABD’den 30 Temmuz’da uzaya fırlatılan Perseverance uzay aracı TSİ 23.55’te Kızıl Gezegen’e teker koydu. NASA uzmanları tarafından “7 dakikalık dehşet” olarak nitelendirilen süreç sonunda Perseverance 20 bin kilometreyi aşkın hızla girdiği atmosferden yüzeye ulaştığı an itibarıyla hızı yürüme hızına düşerek inişi başarıyla gerçekleştirdi.
TRT Haber’in haberine göre, Perseverance gezgini 30 Temmuz 2020’de Florida’da uzay kumsalı olarak bilinen Cape Canaveral’dan fırlatıldı. Bu tarih bilinçli bir seçimdi. Çünkü Dünya ve Mars, Güneş’in yörüngesini farklı hız ve mesafelerde dolaşırken, yaklaşık 26 ayda bir yolculuk için en verimli yakınlık ve pozisyona ulaşıyor.
Fırlatma, Launch Complex 41’den bir Atlas V-541 roketiyle gerçekleşti. Atlas V, gezegenler arası uçuş için mevcut en büyük roketlerden biri. Uzay aracı, Dünya’dan saate yaklaşık 39 bin 600 kilometre hızla ayrıldı. Perseverance’a uçuş yolundaki ilk ince ayar, fırlatıldıktan yaklaşık 15 gün sonra gerçekleşti ve düzeltme manevrasıyla varış lokasyonu Kızıl Gezegen’e ayarlandı.
Mars yolundaki manevralar kritik öneme sahipti, çünkü planlama, Jezero Krateri’nin içine inecek şekilde ayarlandı. İnişten önceki son 45 gün, yaklaşma aşaması tamamlandı. Bu aşamada navigasyon ayarları, iniş ve çıkış planlamaları yapıldı. Mars’a yolculuk, yaklaşık yedi ay ve 480 milyon kilometre sürdü.
Keşif aracı inişe geçtiğinde, saatte yaklaşık 20 bin kilometrelik bir hızla Mars’ın ince atmosferine daldı. Yaklaşık 11 km yükseklikteyken, paraşüt açıldı ve Perseverance ısı kalkanından ayrıldı. İticilerin de devreye girmesiyle araç, saniyede bir metrenin dörtte üçü kadar yavaşladı.
7 dakikalık dehşet yıldızlar arasında
İniş toplam 7 dakikada gerçekleşti. Bu inişler, bilim dünyasında ‘7 dakikalık dehşet’ olarak adlandırılıyor.
İnişin ardından Mars ekvatorunun hemen kuzeyinde 45 kilometre genişliğinde olan Jezero, Perseverance’ın yeni evi olacak.
İniş adresinin bu krater olma sebebi, Perseverance’ın cevaplamaya çalıştığı “Mars’ta yaşam var mıydı” sorunun cevabının burada saklı olduğu inancı.
Bilim insanları antik mikrobiyal yaşamın kalıntılarının burada olabileceğini düşünüyor.Mars’a iniş yapmak oldukça zor. Herhangi bir uzay ajansı tarafından Mars’a gönderilen görevlerin yalnızca yüzde 40’ı başarılı oldu.
Perseverance, Mars’a iniş girişiminde bulunan beşinci NASA gezgini.
İnişin başarılı olmasıyla, gezgin aracın görev süresi bir Mars yılı, yani 687 Dünya günü sürecek.
Perseverance’e, Mars’ta eşlik edecek bir de takım arkadaşı var. Ingenuity helikopteri, Mars’ta uçmayı deneyecek ve keşif yapacak.
Helikopterlerin ayrıca, sarp tepeler veya kraterler gibi gezgin robotların erişemediği tehlikeli araziler üzerinde uçabilme avantajı olacak.Mars’ın bundan milyarlarca yıl önce tıpkı Dünya’ya benzediği; güçlü bir atmosfere ve okyanuslara sahip olduğu tahmin ediliyor.
Perseverance gezgini Kızıl Gezegen’in geçmişini araştırarak bu dönemlerin izlerine ulaşmaya çalışacak.
Özellikle su içinde oluşan veya su tarafından değiştirilmiş kayaların karbon bazlı kimyasal yapı taşları olan organik moleküller içerip içermediğine bakılacak.
Ayrıca gelecekteki insan misyonlarını desteklemek için Mars’ın karbondioksit atmosferinden oksijen üretme yeteneği test edilecek.
Ortalama bir otomobil büyüklüğünde (3 metre boyunda, 2,7 metre genişliğinde, 2,2 metre yüksekliğinde) ve 1025 kilogram ağırlığında bir araç olan Perseverance “çok misyonlu radyoizitop termoelektrik jeneratör” adı verilen bir enerji kaynağı sayesinde hareket ediyor. Bu jeneratör plütonyumun radyoaktif bozunmasıyla ortaya çıkan ısı enerjisini elektriğe dönüştürerek uzay aracını hareket ettiriyor.
Perseverance’ın görevi
Perseverance’ın görevi, Mars’ta eğer varsa, geçmişte yaşamış mikroskobik canlıların izini sürmek. 1970’lerde gerçekleştirilen Viking misyonlarından bu yana doğrudan “biyolojik imza” arayan ilk NASA misyonu Perseverance olacak.
Perseverance Mars’ta bulunan Jezero Krateri’ni en az 1 Mars yılı boyunca (Dünya zamanıyla yaklaşık 687 gün) boyunca inceleyecek. Ardından 2030’lı yıllarda yeniden Dünya’ya dönecek. NASA Jezero Krateri’nden elde edilecek verilerin Burdur’da bulunan Salda Gölü’nden alınan örneklerle kıyaslanacağını, Salda’nın Mars’ı daha iyi anlamamızı sağlayacağını da duyurdu.
Kaya ve toprak parçalarını toplayarak Dünya’ya gönderilmek üzere tüplere doldurup Mars yüzeyine bırakacak olan uzay aracı, aynı zamanda Kızıl Gezegen’in jeolojik yapısını inceleyerek, gelecekte Mars’a inecek astronotların, atmosferdeki karbondioksitten oksijen üretip üretemeyeceklerini test edecek. Perseverance’ın hazırladığı tüpler ise NASA ve Avrupa Uzay Ajansı tarafından 2026’da Mars’a gönderilmesi planlanan daha küçük bir araç tarafından buradan alınacak ve Dünya’ya getirilecek.