Geminid meteor yağmuru

15 Dec 2019

Gökyüzünde yılın son ve en büyük görsel şöleni olarak nitelendirilen 'Geminid (İkizler) meteor yağmuru için sayılı gün kaldı. 2019 Gök Olayları Yıllığı takvimine göre, 4-17 Aralık 2019 tarihleri arasında sürecek olan Geminid meteor yağmuru, 14-15 Aralık 2019 tarihlerinde maksimum görünürlükte olacak.

Halk arasında ‘yıldız kayması’ olarak nitelendirilen meteor yağmurlarından en etkini olan İkizler gök taşı yağmurunu, 3200 Phaethon kuyruklu yıldızı oluşturuyor. “Meteor yağmurlarının kralı” olarak bilinen Geminid, 3200 Phaethon adlı sönük bir kuyrukluyıldızın, Güneş etrafındaki yörüngesinde dönerken arkasında bıraktığı kaya parçaları sonucunda oluşuyor. Gemidler her yıl en iyi meteor yağmurlarından biri olarak kabul edilir, çünkü bireysel meteorlar parlaktır ve zirve gökyüzünde meteor akışını saatte 120 meteor gibi yüksek oranlarda görebilir. Bilinen kayıtlara göre, Geminid meteor duşu neredeyse 200 yaşında.

Meteor yağmuru, meteorların dünya atmosferine girdiği zaman, uzayda bıraktıkları belirgin ışıklı izin, havanın yüzeyleriyle sürtüşmesinden doğan kızışmasıdır.

Yıldız kayması

Bağımsız ,tek meteor zerrelerinin çok küçük olduğunu söylersek belki garip görünecektir. Gerçekte bu zerrelerden bazıları bir toplu iğne başı büyüklüğündedir. Buna karşılık, ağırlığı tonları bulan bazı meteorlar da vardır. Meteorların çoğu dünyanın atmosferinden geçerken ısının etkisiyle tamamen yok olur. Sadece büyük meteor parçaları dünyaya ulaşabilir.

Bilim insanları her gün ve gece binlerce meteorun düştüğüne inanmaktadırlar. Ancak dünya yüzünün büyük bir bölümü suyla kaplı olduğundan,dünyaya kadar ulaşabilen meteorların çoğu okyanuslara ve göllere düşerler.

Meteorlar gökyüzünde tek ve belirli bir yönde hareket halinde görülebilir. Fakat genellikle binlerce meteor bir aradadır. Dünya güneşin çevresinde turunu yaparken,bu meteor guruplarına yaklaşabilir. Atmosferin üst tabakalarına temasla çok kızışan meteorlar da bize bir “meteor yağmuru” görünümü verir.

Unicorn’da yakın zamanda gerçekleşmişti

Daha önce de nadir bir gök olayı olan Alfa Monocerotid meteor yağmuru gerçekleşti. Saatte 400 göktaşı parçasının gözlendiği meteor yağmuru, Amerika, Avrupa ve Afrika kıtasından perşembe gecesi takip edilebildi.

Bu epik meteor yağmuru, Unicorn olarak da isimlendirilen Monoceros takım yıldızından yayılıyor gibi göründüğü için Alpha Monocerotidler olarak adlandırılıyor. Gözlemleyebildiğimiz diğer meteor yağmurları gibi Alpha Monocerotid de kuyruklu yıldızların arkalarından bıraktıkları enkaz izlerine deniyor. Bu küçük kaya ve toz taneleri, atmosferden girerken yanarlar ve göz kamaştırıcı ışık çizgileri oluştururlar.

Bu şekilde meydana gelen Alpha Monocerotid meteor yağmuru bundan önce 1925, 1935, 1985 ve 1995 yıllarında gözlemlenmişti. Bilim insanları ilk üç meteor yağmurunun ne zaman olacağını tahmin edemediler. Ancak SETI Enstitüsü ve NASA Ames Araştırma Merkezi’nden Peter Jenniskens, 1995 yılında gerçekleşen meteor yağmurunun zamanını tahmin edebildi.

Jenniskens, 1995’teki meteor yağmurunu tahmin ettikten sonra İspanya’da olayı gözlemledi. Peter Jenniskens ve Esko Lyytinen, perşembe akşamı gerçekleşen Alpha Monocerotidleri de ne zaman geçeceğini doğru tahmin etmeyi başardı.