‘Dokuzuncu gezegen’ gibi davranan bir ötegezegen keşfedildi

27 Dec 2020

astronomical events January 2021

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu uzun süredir aranan, gizemini hala koruyan ve varlığı kanıtlanmamış "Dokuzuncu Gezegen" gibi hareket eden bir ötegezegen tespit etti.

Bazı araştırmacılar yıllardır Güneş Sistemi’mizin kıyısında gezinen keşfedilmemiş bir gezegen olduğunu öne sürüyor. Böyle bir gezegen hiç doğrudan gözlemlenmemiş olsa da bilim insanları, gezegensel çevremizin uzak kısımlarındaki diğer gökcisimlerin olağandışı davranışlarını Dokuzuncu Gezegen’in açıklayabileceğini iddia ediyor.

Şimdiyse NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu, 336 ışık yılı uzaklıkta Dokuzuncu Gezegen’e dair ipuçları verebilecek bir ötegezegen saptadı. HD106906b diye bilinen bu ötegezegen, Güneş Sistemi’mizin uzandığı bir noktada salınan varsayımsal Dokuzuncu Gezegen’imizi ortaya çıkaran sürecin aynını deneyimliyor olabilir.

İkili yıldız

Independent Türkçe’de yer alan habere göre, astronomlar ilk kez böyle bir gezegenin hareketini ölçmeyi başarabildi. Jüpiter benzeri devasa bir gezegen, ev sahibi yıldızlarından ve sistemindeki enkaz diskinden çok uzak bir yörünge izliyor. Yıldız sisteminin merkezinde ikili yıldız bulunsa da bu disk bizim Güneş Sistemi’mize benzer görünüyor. Ayrıca herhangi bir Dokuzuncu Gezegen, kozmik çevremizdeki Kuiper Kuşağı ismi verilen şeyden çok uzakta bulunmalı.

Bu bakımdan söz konusu ötegezegenin keşfi, gezegenlerin bu tür alışılmışın dışında yörüngelere ve tuhaf özelliklere sahip olabileceğinin bir göstergesi. Bu da Dokuzuncu Gezegen’in de aynı şekilde oluşmuş olabileceğini düşündürüyor.

Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’den, makalenin başyazarı Meiji Nguyen, “Bu sistem, kendi Güneş Sistemi’mizle potansiyel açıdan özgün bir karşılaştırma tablosu çiziyor” dedi.

Tıpkı Dokuzuncu Gezegen öngörüsündeki gibi, alışılmadık ve hayli hizasız yörüngesiyle ev sahibi yıldızlarından büyük oranda ayrı düşmüş. Bu, söz konusu gezegenlerin nasıl oluştuğu ve mevcut düzeninde son bulacak şekilde nasıl evrimleştiği sorusunu akla getiriyor.

Yeni bir ötegezegen mi?

Ötegezegen ilk olarak 2013’de keşfedildi ve ev sahibi yıldızından böyle büyük ölçüde ayrı kaldığı bilinen tek gezegen. Ancak şimdiye kadar, bu ötegezegenin yıldız sisteminin dışında bir yolculuk mu yaptığı yoksa çok uzak bir yörüngede mi dolandığı net değildi.

Astronomical Journal’da yayımlanan yeni makale muhtemelen ikincisinin doğru olduğu sonucuna ulaştı. Bilim insanları, bu ötegezegenin yıldızına bir turu 15 bin yıl süren, epey tuhaf bir yörüngeyle bağlı gibi göründüğünü aktardı.

Bu yeni ötegezegenle ilgili sorular, tıpkı Dokuzuncu Gezegen’le ilgili olanlar gibi hala cevaplanmayı bekliyor. İki gezegenin de nasıl oluşabildiği ve kendi yıldız sistemlerinin uç noktalarında nasıl böyle bir yol çizebildikleri belirsizliğini koruyor. Örneğin, orta kısma yakın konumda oluşmuş ve sonradan uzağa savrulmuş ya da doğrudan sınırlarda ortaya çıkmış olabilirler.

Bir yıldıza isim verin!