Süpernovalar ve yıldızlar

07 Jul 2018

credit: Adorama

Her gün yeni bir yıldız haberi çıkıyor karşımıza. Bu aralar gök yüzünün inanılmaz hareketleri karşısında birçok farklı yıldız keşifleri ya de gezegen keşiflerine tanık olmak mümkün.

Yeni keşifler

NASA’nın 28 yıllık teleskobu Hubble ise son zamanlarda dev bir yıldız kümesi görüntüleyerek yeni bir keşfin yolunu açtı.
NGC 6139 isimli bu yıldız kümesindeki yıldızların 10 milyar yıl yaşında olduğu söylendi. Aslında kimse artık 28 yaşına gelmiş bir teleskoptan bunu beklemiyordu. Hatta birçok kişi Hubble’ın artık işlevini eskisi gibi yerine getiremediğini de söylüyordu. Ama Hubble bir kez daha şaşırttı ve bir yıldız kümesi keşfetti.

Yeni keşfedilen bu küresel yıldız kümeleri yıldız sayısı bakımından çok zengin. Bu yıldız kümesi ise kütle çekim kuvvetleriyle birbirlerine bağlanmış yüzbinlerce yıldızın bir araya gelmesinden oluşuyor.

Bu son yıldız kümesiyle ilgili yapılan araştırmaya göre, küresel yıldız kümeleri, disk içinde bulunan daha az yoğunluktaki açık yıldız kümelerine oranla çok daha fazla yıldız içermektedir.

NASA, NGC 6139 adını verdiği bu yıldız kümelerinin 10 milyar yıldan daha uzun bir süredir var olduğunu söylüyor. Bu yıldızlar galaksinin en yaşlı yıldızları arasında.

Bu yıldız kümesi, dünyamızdan yaklaşık 35 bin ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. İlk olarak 1826 yılında İskoçyalı astronom James Dunlop tarafından keşfedilmişti.

NASA’nın 29 Haziran tarihinde yayınladığı habere göre ise bu yıldız kümesi Samanyolu’nun yönünde Scorpius (akrep) takımyıldızı ile birlikte görülüyor. Bu yıldız kümesini diğerlerinden ayıran özellik ise, içinde eşi benzeri olmayan astronomik objelerin bulunması. Hubble daha önce yüzlerce kez Akrep takımyıldızını gözlemişti ve burada Butterfly Nebula (Kelebek Nebula) takımını keşfetmişti. NGC 6139 yıldız kümesinin ise galaksideki görevi ve gelişimi hala araştırılıyor ve bu araştırmanın da yıllar süreceği söyleniyor. NGC 6139 birçok sürprize ve şaşırtıcı habere gebe bir yıldız kümesi olarak görülüyor.

Yıldızların ardından süpernova keşifleri gündemde

Astronomide her şey detaylarda gizli. NASA tarafından yayınlanan haberlerde ise son keşfedilen ve büyük yıldız ve gezegen kümeleri içinde bulunan yeni galaksi
Kümelerinin içinde keşfedilen yeni objeler bu detayların keşfini anlatıyor bize. NASA, Haziran ayında daha önce RXC J0949.8+1707 adı altında keşfettiği gezegen kümesinde çok özel objeler keşfetti. Geçtiğimiz on yıl içinde ise bu tür gezegen kümelerinin içinde üç adet çok az görünen özel bir astronomik obje olan süpernova keşfedilmişti.

Şimdi ise yeni süpernova adayı SN Antikythera. Ondan öncekilerin ise ismi SN Eleanor ve SN Alexander.

Aslında en basit şekilde anlatımıyla süpernova bir yıldızın ölümüdür diyebiliriz. Enerjisi biten yıldız patlar ve bu patlama sonucunda patlamaya süpernova denir.

Bir süpernovanın parlaklığı Güneş’in parlaklığının yüz milyon katına varabilir. Yani Güneş’in ömrü boyunca yayacağı enerji kadar enerji yayabilir.