Nieuwe maan, volle maan en de kwartieren
Orion 8, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Wat een Volle Maan is zullen de meeste mensen wel weten. Maar hoe zat het ook alweer met die Kwartieren? En wanneer is het nou precies Nieuwe Maan?
Cyclus van de maan
De maan heeft een cyclus van ruim 29 dagen. Dat betekent dat hij in grofweg één maand helemaal rond de aarde draait. Deze cyclus is opgedeeld in twee delen. Het eerste deel, tussen nieuwe maan en volle maan is de zogenoemde ‘wassende fase’. In deze fase wordt de maan vanaf de aarde gezien steeds groter of zichtbaarder. Bij een volle maan zien we de maan in zijn geheel: hij is vanaf de aarde gezien zo goed als rond. Zit de maan tussen volle maan en nieuwe maan, dan noemen we dat de ‘afnemende fase’. De naam zegt het al: dan neemt de maan steeds meer af en wordt hij dus vanaf de aarde gezien steeds minder zichtbaar.
De kwartieren
Tussen de nieuwe manen en volle manen zitten de kwartieren. Het eerste kwartier bevindt zich in het midden van de wassende fase: tussen nieuwe maan en volle maan in. Het eerste kwartier bevindt zich logischerwijs op een kwart van de cyclus. Het duurt vanaf de nieuwe maan dan ook één week voordat de maan in het eerste kwartier staat.
Het laatste kwartier vinden we in het midden van de afnemende fase. Vanaf de volle maan duurt het wederom één week voor de maan in het laatste kwartier staat. Dit is 22 dagen na de nieuwe maan. De termen volle maan, nieuwe maan, eerste kwartier en laatste kwartier noemen we ook wel maanstanden of schijngestalten van de maan.
Nieuwe en volle maan
Bij een nieuwe maan staat de maan precies tussen de aarde en de zon in. Vanaf de aarde kijken we dan op de schaduwkant van de maan. Omdat de maan zelf geen licht geeft, maar slechts het licht van de zon weerkaatst, zien we op dat moment de maan dus feitelijk niet.
Bij volle maan is dit precies andersom. De zon en de maan staan precies tegenover elkaar met de aarde ertussenin. De maan is hierdoor maximaal verlicht te zien vanaf de aarde. De maan is dan zelfs zo erg verlicht dat deze het licht van de sterren overtreft.
Maansverduistering
Wanneer het volle maan is en de zon, aarde en maan op één lijn staan is er sprake van een maansverduistering. De aarde staat dan precies op één lijn met de zon en de maan, waardoor de zon de maan niet kan verlichten. De maan staan op zo’n moment precies in de schaduw van de aarde.
Als de zon, aarde en maan op één lijn staan als het nieuwe maan is dan werpt de maan haar schaduw op aarde. We spreken dan van een zonsverduistering.
En nu maar hopen dat het vanavond helder genoeg is om de maan te zien, dan kunnen we gelijk bekijken of we nu de goede stand kunnen bepalen!