Yıldızlar içinde beyaz cüceler neden önemli?
Credit: Sciencenews
Beyaz cüceler, yaşamının son evresindeki soğuk yıldızlar olarak tanımlanır ve güneş kütlesinin yüzde 60’ı kütlesinde olmasına karşılık hacim olarak dünya büyüklüğünde olduğu bilinir.
Güneş benzeri bir yıldız, nükleer yakıtını tükettikten sonra kırmızı dev olur. Kırmızı dev aşamasında çok genişleyen yıldız, beyaz cüce olurken içe doğru çökümü, yıldızın çekirdeğinin etrafında bulunan helyumun daha çok sıkışmasına ve belli bir aşamadan sonra da patlamasına yol açar. Daha sonra dış katmanlarını uzaya püskürtür ve geriye kalan parçası beyaz cücedir. Yıldızın savurduğu maddeler, gezegenimsi ve bulutsu halini alır. Kütlesi bunun üzerindeki bir değere sahip olan yıldızlar da nötron yıldızına dönüşürler.
Yeni gezegenler
Beyaz cüceler, soğuk yıldızlar oldukları için az ısı ve ışık yayarlar. Bu yüzden beyaz cüce sistemindeki yaşama uygun bir gezegenin bulunması daha kolay olur. Çünkü beyaz cücelerde gezegenin yaşama uygun olması için ona çok yakın olması gerekir. Yakın bir gezegen de yıldızının önünden geçerken ışığın parlaklığında daha fazla bir azalma olur. Yıldız, kırmızı deve dönüştükten sonra yıldız kabuklarını salmaya başladığında merkeze doğru bir kütle çekimi olur. Kırmızı dev büyüdüğünde ondan etkilenmeyen dış gezegenler, bu çekimden etkilenerek beyaz cücenin yaşamsal alanına doğru çekilir veya kırmızı devin yok ettiği gezegenlerden kalan enkazlardan yaşamsal alanda yeni gezegenler oluşur. Çekirdekleri kararlı haldeyken,çekirdek kütlesi 1.4 güneş kütlesinden küçüktür. Tamamen karbon çekirdeğinden oluşurlar. Dünyanın boyutunda fakat aşırı derecede yoğundurlar. Beyaz cüceler etrafına ısı ve ışık dağıtmaya devam eder. Fakat çekirdekte herhangi bir füzyon işlemi gerçekleştiremedikleri için sürekli ısı ve ışıma kaybı içindedirler. Işımaları yıldızdan yıldıza değişiklik göstermekle birlikte yaklaşık olarak 1015-1025 yıl sürer. Işımaları durduğunda Kara cüceye dönüşürler.
Beyaz Cüceler soğuk yıldızlar oldukları için az ısı ve ışık yayarlar. Bu yüzden beyaz cüce sistemindeki yaşama uygun bir gezegenin bulunması daha kolay olur. Çünkü beyaz cücelerde gezegenin yaşama uygun olması için ona çok yakın olması gerekir. Yakın bir gezegen de yıldızının önünden geçerken ışığın parlaklığında daha fazla bir azalma olur.
Yıldız kırmızı deve dönüştükten sonra, yıldız kabuklarını salmaya başladığında merkeze doğru bir kütle çekimi olur ve -kırmızı dev büyüdüğünde ondan etkilenmeyen- dış gezegenler bu çekimden etkilenerek beyaz cücenin yaşamsal alanına doğru çekilir veya kırmızı devin yok ettiği gezegenlerden kalan enkazlardan yaşamsal alanda yeni gezegenler oluşur.