De geschiedenis van ons zonnestelsel
PlanetUser, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
De aarde draait om de zon. Maar er zijn nog zeven planeten die om diezelfde zon draaien. Samen vormen die acht planeten een zonnestelsel. Het centrum van ons zonnestelsel (ook wel planetenstelsel genoemd) is dus onze zon. Alle acht planeten zijn namelijk door de zwaartekracht aan de zon verbonden en draaien daar in een baan omheen. Vanaf de zon gezien is de volgorde van de planeten als volgt. Het dichtst bij de zon staat Mercurius. daarna komen Venus, Aarde en Mars. Dan volgen Jupiter, Saturnus en Uranus. En de planeet die het verste van de zon verwijderd is, is Neptunus.
Naast deze acht planeten zijn er ook nog vijf dwergplaneten in kaart gebracht: Ceres, Pluto, Haumea, Makemake en Eris. Dit kunnen er echter nog veel meer zijn, maar die moeten dan eerst nog ontdekt worden.
Wist je trouwens dat tot 2006 ons zonnestelsel geen acht maar negen planeten telde? Pluto telde tot dat jaar namelijk ook nog mee als volwaardige planeet. In 2006 werden echter tijdens de IAU-conferentie (Internationale Astronomische Unie) drie definities aangenomen waar een planeet aan moet voldoen. En Pluto voldeed niet aan de definitie dat een planeet de omgeving van zijn baan om de zon heeft schoongeveegd. Pluto werd daarom vanaf dat moment ‘gedegradeerd’ tot dwergplaneet. Meer informatie over dwergplaneten kun je lezen in mijn eerdere blog.
PlanetUser, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
By WP (Planets2008.jpg) [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia CommonsDe geschiedenis van ons zonnestelsel
Wetenschappers en astronomen gaan ervan uit dat ons zonnestelsel ongeveer 4,5 miljard jaar geleden is ontstaan. Dat begon met de geboorte van de zon: een enorme gaswolk begon plotseling rond te draaien en te krimpen door zijn eigen gewicht. In een tijdsbestek van 100.000 jaar ontstond in het midden van die wolk, door de enorme hitte die vrijkwam door het samentrekken, een kleine ster. Die ster begon vervolgens de rest van de gaswolk op te zuigen en werd zo een steeds grotere ster: onze zon.
Het overgebleven gas (dit wordt de accretieschijf genoemd) begon vervolgens af te koelen. Hierdoor stolden grote stukken steen, ijs en metaal die door botsingen aan elkaar vast kwamen te zitten. Deze grote brokken heten ook wel protoplaneten.
Ongeveer een miljoen jaar later ontstond er plots een zonnewind: de zon begon zo hard te stralen dat zij al het resterende gas rond (bijna) alle planeten wegblies. Hierdoor ontstond ruimte voor een vaste baan rond de zon die de protoplaneten gingen volgen. Er volgden nog wat laatste botsingen waaruit de huidige planeten en de manen zijn ontstaan.
Overigens vond er, circa 700 miljoen jaar na de vorming van de planeten, een zogenoemd kosmisch bombardement plaats (het Late Heavy Bombardment) waardoor een aantal planeten en manen kraters ontstonden. Dat is ook de oorzaak van de kraters op onze maan.
De toekomst van ons zonnestelsel
Wetenschappers verwachten dat ons zonnestelsel in haar huidige vorm nog zo’n 5 miljard jaar zal bestaan. Tegen die tijd zal de zon namelijk veranderen in een rode reus (en dus aan het einde van haar levensfase zijn). Dit betekent vermoedelijk dat Mercurius en Venus door haar zullen worden verzwolgen en al het water op aarde zal verdampen.
In een volgende blog gaan we verder in op de verschillende planeten in ons zonnestelsel en hun eigenschappen.