Moederdag 2016
Zondag 8 mei is het weer Moederdag. Traditiegetrouw krijgen alle moeders op die dag een bloemetje, een ontbijtje op bed en een prachtig knutselwerkje. En het beste is: moeders mogen die dag lekker languit op de bank liggen, het huishouden wordt gedaan door vader en de kinderen.
Waar komt Moederdag vandaan?
Onze Moederdag is afkomstig uit de Verenigde Staten. Begin 20ste eeuw begon Anne Marie Jarvis een campagne voor een dag die in het teken moest staan van waardering voor moeders. Dit deed zij om haar eigen moeder, Ann Reeves Jarvis, te eren. Ann had in de Amerikaanse Burgeroorlog Mother’s Day Work clubs georganiseerd om voedsel en medicijnen voor hulpbehoevende moeders in te zamelen. Ook leek het haar goed om een ‘memorial day’ te houden voor alle moeders, levend en overleden. Haar dochter voerde dit plan dus daadwerkelijk uit en in 1912 werd Moederdag een algemene kerkelijke feestdag in de Methodistische Episcopale Kerk, waar de familie Jarvis aan verbonden was. Deze feestdag werd zo populair dat president Woodrow Wilson hierover een wetsvoorstel indiende die in 1914 door het Amerikaanse Congres werd goedgekeurd. Hiermee was Moederdag vanaf dat jaar een officiële burgerlijke feestdag.
Anne Marie Jarvis koos overigens als datum voor Moederdag voor de tweede zondag in mei omdat dat de eerste zondag was na het overlijden van haar moeder op 9 mei 1905.
Moederdag in Nederland
Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd Moederdag pas in de jaren 20 bekend in Europa. Het was het Leger des Heils dat als een van de eersten Moederdag in Nederland groot probeerde te maken. In de daaropvolgende decennia groeide Moederdag in Nederland uit tot dé dag om alle moeders te verwennen.
In de jaren zeventig en tachtig kwam Moederdag onder druk te staan door de opmars van de emancipatie en het feminisme. Aanhangers hiervan zagen Moederdag als ‘zoethoudertje voor het hele jaar’. Deze geluiden zijn inmiddels wel verstomd maar de laatste jaren zien we wel steeds meer dat Moederdag een speciale dag is voor jonge kinderen die speciaal voor die dag een knutselwerkje mogen maken op school en op deze dag zelf ‘zelfstandig’ het huishouden mogen doen.
Moederdag in Europa
In het grootste gedeelte van West-Europa vieren ze Moederdag net als wij op de tweede zondag van mei. Maar er zijn ook Europese landen die hiervoor een andere dag kiezen. Noorwegen bijvoorbeeld, waar ze Moederdag al op de tweede zondag in februari vieren. En in Spanje wordt ‘Dia de la Madre’ op de eerste zondag in mei gevierd, net zoals in Portugal, Roemenië, Litouwen en Hongarije. Hier wordt Moederdag gecombineerd met de verering van de Heilige Maagd Maria. En Frankrijk en Zweden kiezen voor de laatste zondag in mei.
Ook binnen een land kan de datum waarop Moederdag gevierd wordt nog afwijken: waar ze in België dit op de tweede zondag in mei vieren, doen ze dat in Antwerpen op 15 augustus, tijdens Maria-tenhemelopneming.
In Engeland wijken ze niet alleen af met de dag waarop ze Moederdag vieren, maar ook heeft de dag hier een andere oorsprong. Moederdag komt hier namelijk voort uit de christelijke traditie van de verering van Maria, de moeder van Jezus. De christelijke Britse feestdag Mothering Sunday werd altijd gevierd op de vierde zondag in de Vastentijd en ook nu nog vieren de Britten en Ieren op die dag Moederdag.
Nog twee feitjes over de geschiedenis van Moederdag
In Nazi Duitsland grepen ze Moederdag aan om grote gezinnen en vruchtbaarheid te propaganderen. Ten eerste werd deze dag niet langer Moederdag genoemd, maar omgedoopt tot Dag voor de Duitse Moeders. Daarnaast ontvingen vrouwen die veel kinderen hadden gekregen op die dag een speciale medaille. Dit ‘Moederkruis’ of ‘Ehrenkreuz der Deutschen Mutter’ bestond in drie varianten: goud, zilver of brons. Vrouwen ontvingen de gouden variant als zij acht of meer kinderen hadden, de zilveren bij zes of zeven kinderen en de bronzen bij vier of vijf kinderen.
Overigens gaat het (ver)eren van moeders veel verder terug dan het initiatief van Jarvis. Al in het klassieke Griekenland werden ceremonies gehouden voor Cybele of Rheas, de moeder van de Goden.
Laten wij op 8 mei onze moeders maar gewoon blij maken met die bos bloemen of dat lekkere geurtje. En zorgen dat alle moeders die ochtend weer volop kunnen genieten van dat verwachtingsvolle gezichtje tegenover je als je zijn of haar zelfgemaakte tissuedoos uitpakt.