Alpha Andromedae – Bekende sterren
Alpha Andromedae is een dubbelster die het helderst is in de constellatie Andromeda en 200 keer meer licht geeft dan de zon. Voor 1930 maakte deze ster deel uit van de constellatie Pegasus en werd daar beschouwd als de op drie na helderste ster. Zijn Arabische naam betekent letterlijk 'de navel van het paard'.
Stellaire omgeving
Alpha Andromedae bevindt zich in het sterrenbeeld Andromeda en is ongeveer 97 lichtjaren in afstand van ons verwijderd. Vanwege de nabijheid van het sterrenbeeld Pegasus werd deze ster ooit Delta Pegasi genoemd maar draagt nu de officiële naam Alpheratz. Nog steeds wordt Alpha Andromedae de noordoostelijke ster van “het Grote Vierkant van Pegasus” genoemd. In feite verbindt Alpheratz het sterrenbeeld Andromeda met het sterrenbeeld Pegasus.
Waarneming
Als jij graag naar de sterren kijkt zal je blij zijn te weten dat deze ster zichtbaar is met het blote oog. Ook is deze ster vanaf alle breedtegraden ten noorden van 60 graden te zien. Als jij je in de middelste breedtegraad van de aarde bevindt, kan Alpheratz het best worden bekeken van augustus tot oktober wanneer de ster hoog in de lucht staat. Dit betekent dat de ster vanuit Nederland het beste te zien is in september en oktober. Zoek naar “het Grote Vierkant van Pegasus” om Alpheratz te vinden. Het is de ster die het sterrenbeeld Andromeda met Pegasus verbindt.
Bekijk Alpha Andromedae in 3D!
Eigenschappen & feiten
Hoewel Alpha Andromedae als één ster in de nachtelijke hemel verschijnt, is het eigenlijk een dubbelster. De hoofdster is een hete blauwe ster met een classificatie van B8 subreus. De meest heldere van de twee sterren bevat hoge concentraties kwik, mangaan, gallium en xenon. Het heeft 3,6 zonnemassa’s en brand met een hitte van maar liefst 13.800 Kelvin; 24,380 graden Fahrenheit oftewel 13,526 graden Celsius. De minder felle begeleidende ster is een beginnende A-ster met ongeveer 1,8 zonsmassa’s die brand met een oppervlaktetemperatuur van 8500 Kelvins; 14.840 graden Fahrenheit oftewel 8.226 graden Celsius. De twee sterren draaien elke 96,7 dagen een complete baan om elkaar heen.
Helderheid van de ster
Alpha Andromedae is de helderste ster in zijn sterrenbeeld en ook de helderste kwik-mangaanster hedendaags bekend. Hij schijnt (samen met zijn maatje) met een gecombineerde zichtbare magnitude van +2,06. De primaire ster is 200 keer zo lichtgevend als de zon, terwijl de minder heldere van het paar ongeveer 10 keer zo lichtgevend is als de zon. De primaire ster blijkt ook een kleine variatie te hebben in de helderheid. Daarvan is vastgesteld dat deze wordt veroorzaakt door de kwiklijn tijdens de rotatie van de sterren. De verandering in helderheid is echter niet significant, want deze wordt gemeten op minder dan 0,01 magnitude.
Geschiedenis en mythologie
In de jaren voor 1930 werd Alpheratz aangeduid als Delta Pegasi (ofwel de 4e helderste ster in Pegasus). Daarna kreeg deze ster de benaming als onderdeel van Andromeda door de Internationale Astronomische Unie. Het duurde alleen enige tijd voordat Alpheratz officieel werd erkend als onderdeel van Andromeda.
We weten dat de vroege Arabieren Alpha Andromedae beschouwden als een onderdeel van Pegasus, omdat de naam ervan letterlijk vertaald wordt naar de “navel van het paard”. Sommige oude Arabische geschriften verwijzen echter naar deze ster als, rās al-mar’a al-musalsala, “Het hoofd van de vrouw in ketenen”, verwijzend naar Andromeda. Daaruit kunnen we concluderen dat zelfs vroege sterrenkijkers niet zeker wisten waar ze Alpheratz moesten plaatsen. In China heette deze ster, Bi Su, wat ‘de muur’ betekent, en deelt de naam met y Pegasi een Andromedae-wezen genaamd ‘de tweede ster van de muur’. Daarnaast wordt het ook wel ‘de drie gidsen’ genoemd. Deze gidsen geven zegeningen en rijkdom aan allen die onder Alpha Andromedae geboren zijn.
Alpheratz is niet zomaar een fonkelend hemellichaam, er zijn enkele koude harde feiten en betekenissen bekend. Wanneer je de kans hebt om de helderste ster in het sterrenbeeld Andromeda te bekijken, neem dan zeker een kijkje in een van de meest intrigerende visuele spektakels die je ooit zult ervaren.