Aldebaran – Bekende sterren
Aldebaran wordt beschouwd als het 'Vurige Oog van de Stier' in zijn constellatie. Het is een enorme ster, die in diameter meer dan 44 keer groter is dan de zon en 425 keer meer licht geeft. Het heeft een felle, roodoranje kleur en het zou gebruikt zijn om de zonnewende in juni te voorspellen. Aldebaran was ook de naam van één van de paarden die de strijdwagens trokken in de film Ben Hur.
Stellaire omgeving
Aldebaran is te vinden in het sterrenbeeld Stier in de buurt van Orion die met zijn drie helderste sterren naar Aldebaran wijzen. De ster ontleent zijn naam aan de Arabische taal (al-dabaran), wat ‘de volger’ betekent. Deze naam is aangewezen omdat de ster het Pleiades Cluster van de Zeven Zusters lijkt te volgen door de nachtelijke hemel. Aldebaran wordt ook wel Alpha Tauri genoemd. Bovendien ligt deze ster ongeveer 65,1 lichtjaar van de aarde, wat omgerekend 614 biljoen kilometer is.
Waarneming
Het goede nieuws over Aldebaran is dat het groot en helder genoeg is om met het blote oog te zien. De beste tijd om de ster op het noordelijk halfrond te bekijken, is in de winter- en lentemaanden (december tot mei). Sommige amateur-waarnemers kunnen Aldebaran verwarren en zien als onderdeel van het V-vormige Hyades Cluster. De ster is namelijk makkelijk terug te vinden in dezelfde lijn als deze meer afgelegen bundel van sterren (150 lichtjaar ver). Daarnaast draait de maan voor Aldebaran langs ten opzichte van de aarde, wat heel tof is om te observeren.
Eigenschappen & feiten
Dit hemelse wonder staat bekend om zijn enorme omvang en schitterende rood-oranje gloed. Het is een K5-ster die is geclassificeerd als een langzame onregelmatige variabele van het type LB. Deze ster is enorm in vergelijking met onze zon, namelijk meer dan 44,2 keer zijn diameter groot. Ook brandt hij met extreme oppervlaktetemperaturen van ongeveer 4.000 Kelvin (de zon heeft temperaturen van 5.800 Kelvin). Aldebaran heeft daarnaast ook een paar kleinere sterren in de directe omgeving, namelijk:
- Alpha Tauri B – deze ster heeft dezelfde beweging door de hemel als Aldebaran en is mogelijk een fysieke binaire ster ten opzichte van de hoofdster.
- Alpha Tauri CD – deze sterren zijn door zwaartekracht aan elkaar gebonden en cirkelen in een baan om elkaar heen.
Helderheid van de ster
Het ‘Oog van de Stier’ is de helderste ster in het sterrenbeeld Stier en de 13de meeste heldere ster aan de nachtelijke hemel. Aldebaran schijnt met een schijnbare visuele magnitude variërend tussen 0,75 en 0,95. Hierdoor is hij ongeveer 425 keer helderder dan onze zon.
Geschiedenis en mythologie
Historisch gezien heeft Aldebaran een plek ingenomen in het oude Perzië, tussen de vier koninklijke sterren (de andere drie zijn Regulus, Antares en Fomalhaut). Een astronoom met de naam Jake Eddy, stelde voor dat het oude “Big Horn Medicine Wheel” (een cirkel van stenen gevonden op de top van een berg in Wyoming) mogelijk door vroege Amerikanen is gebruikt om de opkomst van Aldebaran rondom de Juni zonnewende te bekijken. Deze ster werd ook geëerd in de klassieke film Ben Hur, waar een van de strijdwagenpaarden vernoemd is naar de ster. Een ander interessant feit is dat de Amerikaanse ruimtesonde Pioneer 10 deze ster in ongeveer twee miljoen jaar passeert.
Aldebaran heeft ook zijn plaats in de mythologie. Hindoes geloven dat deze ster wordt geassocieerd met een mooie jonge vrouw (Rohini). Andere culturen associëren dit hemellichaam met regen. De Sioux-cultuur gelooft dat de val van Aldebaran op aarde heeft geleid tot het ontstaan van de Mississippi-rivier.
Aldebaran is niet zomaar een twinkelend hemellichaam, er zijn een aantal mooie feiten en interessante weetjes over bekend. Wanneer je de kans krijgt om dit ‘Vurige Oog van de Stier’ te bekijken, aarzel dan niet. Je zal niet snel een spannender uitzicht ervaren.