Her biri n\u00f6tr bir helyum atomu ve pozitif y\u00fckl\u00fc bir hidrojen atomundan olu\u015fan bu y\u00fckl\u00fc molek\u00fcller, ilk \u00f6nce B\u00fcy\u00fck Patlama’dan yakla\u015f\u0131k 100.000 y\u0131l sonra ortaya \u00e7\u0131kt\u0131. O zamanlar evren neredeyse tamamen hidrojen ve helyumdan olu\u015fuyordu ve helyum hidr\u00fcr, bu iki elementin \u00e7arp\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 zaman olu\u015fturabilecekleri tek molek\u00fcld\u00fcr.<\/p>\n
Her ne kadar ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar laboratuvarda helyum hidrit iyonlar\u0131 g\u00f6rm\u00fc\u015f olsalar da, bu molek\u00fcller uzayda hi\u00e7bir zaman kesin olarak tespit edilememi\u015fti.<\/p>\n
NASA’n\u0131n K\u0131z\u0131l\u00f6tesi Astronomi Stratosferik G\u00f6zlemevi,(SOFIA) yakla\u015f\u0131k 3 bin \u0131\u015f\u0131ky\u0131l\u0131 uzakl\u0131kta NGC 7027 ad\u0131nda bir gezegenimsi bulutsuyu g\u00f6zlemledi. Ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar s\u0131cak, yo\u011fun gaz bulutu taraf\u0131ndan yay\u0131lan \u0131\u015f\u0131kta, helyum hidritin k\u0131z\u0131l\u00f6tesi radyasyonun imzal\u0131 dalga boyunu tespit ettiler.NGC 7027’de g\u00f6r\u00fclen helyum hidrit iyonlar\u0131, erken evrenden art\u0131k olmak yerine, gezegenimsi bulutsuda olu\u015fmu\u015ftur. Ancak onlar\u0131n varl\u0131\u011f\u0131, helyum hidrit iyonlar\u0131n\u0131n laboratuvar d\u0131\u015f\u0131nda olabilece\u011fini onaylar, bu da ilkel kozmosun teorik sim\u00fclasyonlar\u0131n\u0131n ciddi bir revizyona ihtiyac\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131 anlam\u0131na geliyor.<\/p>\n
Illinois Urbana-Champaign \u00dcniversitesi’ndeyken helyum hidrit e\u011fitimi alan Adam Perry bu ke\u015ffi, hayvan bulgusunda eksik bir ba\u011f\u0131 dolduran fosili ortaya \u00e7\u0131karan yeni bir bulguya benzetiyor. Perry, “Herkes (helyum hidritin) d\u0131\u015far\u0131da (uzayda) olmas\u0131 gerekti\u011fini biliyordu. Ancak, daha \u200b\u200b\u00f6nce sa\u011flam kan\u0131tlar yoktu, \u015fimdi var.\u2026 Astrokimya ile u\u011fra\u015fan insanlar bu konuda \u00e7ok heyecanl\u0131.\u201d dedi.<\/p>\n
Almanya, Bonn’daki Max Planck Radyo Astronomi Enstit\u00fcs\u00fc’n\u00fcn astrofizik\u00e7isi Rolf G\u00fcsten, “Helyum hidrit iyonlar\u0131n\u0131n NGC 7027’de incelenmesi, bu iyonlar\u0131 olu\u015fturan kimyasal reaksiyonlara yeni bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 getirebilir.” ifadelerini kulland\u0131. G\u00fcsten ve meslekta\u015flar\u0131 ayr\u0131ca, B\u00fcy\u00fck Patlama’dan hemen sonra do\u011fan helyum hidrit iyonlar\u0131 i\u00e7in uzak, erken evreni ara\u015ft\u0131rmak i\u00e7in \u015eili’nin kuzeyindeki Atacama B\u00fcy\u00fck Milimetre\/Milimetre-alt\u0131 Dizisi’ni (\u015eili’nin kuzeyinde Atacama \u00c7\u00f6l\u00fc’nde y\u00fcksek bir platoda bulunan astronomik interferometre \u00f6zellikli radyo teleskoplard\u0131r) kullanmay\u0131 planl\u0131yor.<\/p>\n
\u015eili\u2019deki ALMA (Atacama Large Millimeter\/Submillimeter Array) teleskobunu kullanan bilim insanlar\u0131 gen\u00e7 Ori V883 y\u0131ld\u0131z\u0131 \u00e7evresinde \u00e7e\u015fitli karma\u015f\u0131k organik molek\u00fcller saptad\u0131lar. Y\u0131ld\u0131zda olu\u015fan ani bir patlama gezegen olu\u015fum diskinin donmu\u015f bile\u015fiklerine farkl\u0131 molek\u00fcller sa\u00e7\u0131yor. Diskin kimyasal yap\u0131s\u0131 G\u00fcne\u015f Sistemi\u2019ndeki kuyruklu y\u0131ld\u0131zlara benziyor. Hassas ALMA g\u00f6zlemleri, organik molek\u00fcllerin G\u00fcne\u015f Sistemi\u2019nin do\u011fumundan g\u00fcn\u00fcm\u00fczde g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz nesnelere varan evrimini anlayabilmemizi sa\u011fl\u0131yor.<\/p>\n
Yakla\u015f\u0131k 1300 \u0131\u015f\u0131k y\u0131l\u0131 uzaktaki gen\u00e7 y\u0131ld\u0131zdaki ani alevlenmenin etraf\u0131ndaki gezegen olu\u015fum diskinin donmu\u015f molek\u00fcllerini eriterek gaza d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrmesi bu molek\u00fcllerin yap\u0131s\u0131n\u0131n incelenebilmesi i\u00e7in \u00f6nemli bir f\u0131rsat sa\u011fl\u0131yor.<\/p>\n
Gen\u00e7 bir y\u0131ld\u0131z\u0131n \u00e7evresindeki donmu\u015f molek\u00fcllerin s\u00fcblimle\u015fme seviyesine eri\u015fti\u011fi k\u0131s\u0131m \u201ckar b\u00f6lgesi\u201d olarak tan\u0131mlan\u0131yor. Normal bir y\u0131ld\u0131z\u0131n etraf\u0131ndaki kar b\u00f6lgesi birka\u00e7 astronomi birimiyken, patlayan bir y\u0131ld\u0131zda bu 10 kat\u0131 b\u00fcy\u00fcyebiliyor. Ancak bu \u015fekilde elimizdeki teleskoplarla bu molek\u00fclleri inceleme \u015fans\u0131m\u0131z olabiliyor.<\/p>\n
ALMA\u2019n\u0131n keskin g\u00f6zlem ara\u00e7lar\u0131 ve patlayan y\u0131ld\u0131z\u0131n geni\u015fletti\u011fi kar b\u00f6lgesi sayesinde bilim insanlar\u0131 be\u015f \u00e7e\u015fit organik molek\u00fcl tespit ettiler: metanol (CH3OH), aseton (CH3COCH3), asetaldehit (CH3CHO) metil format (CH3OCHO) ve asetonitril (CH3CN). B\u00f6ylece, ilk kez gezegen olu\u015fumu diski i\u00e7erisinde aseton varl\u0131\u011f\u0131 tespit edilmi\u015f oldu.<\/p>\n
Donmu\u015f organik molek\u00fcller i\u00e7eren buz, gezegenlerde ya\u015fam\u0131n k\u00f6keni ile yak\u0131ndan ili\u015fkili olabilir. G\u00fcne\u015f Sistemimizde kuyruklu y\u0131ld\u0131zlar, zengin buzlu bile\u015fiklerinden dolay\u0131 \u00f6zellikle incelenir. \u00d6rne\u011fin, Avrupa Uzay Ajans\u0131\u2019n\u0131n \u00fcnl\u00fc kuyruklu y\u0131ld\u0131z ka\u015fifi Rosetta, Churyumov-Gerasimenko kuyrukluy\u0131ld\u0131z\u0131n\u0131n etraf\u0131nda zengin organik bile\u015fikler bulmu\u015ftu.<\/p>\n
Ta\u015fl\u0131 ve buzlu gezegenler kat\u0131 maddelerden olu\u015ftu\u011fu i\u00e7in gezegen olu\u015fum disklerinin kimyasal yap\u0131s\u0131 ve organik molek\u00fcl zenginli\u011fi, gen\u00e7 y\u0131ld\u0131z sistemlerinde hayat olu\u015fumunun anla\u015f\u0131lmas\u0131 i\u00e7in \u00f6nem te\u015fkil ediyor.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Her biri n\u00f6tr bir helyum atomu ve pozitif y\u00fckl\u00fc bir hidrojen atomundan olu\u015fan bu y\u00fckl\u00fc molek\u00fcller, ilk \u00f6nce B\u00fcy\u00fck Patlama’dan yakla\u015f\u0131k 100.000 y\u0131l sonra ortaya \u00e7\u0131kt\u0131. O zamanlar evren neredeyse tamamen hidrojen ve helyumdan olu\u015fuyordu ve helyum hidr\u00fcr, bu iki elementin \u00e7arp\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 zaman olu\u015fturabilecekleri tek molek\u00fcld\u00fcr. Her ne kadar ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar laboratuvarda helyum hidrit iyonlar\u0131 g\u00f6rm\u00fc\u015f […]<\/p>\n","protected":false},"author":23,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_acf_changed":false,"inline_featured_image":false,"footnotes":""},"categories":[506],"tags":[],"class_list":["post-87502","post","type-post","status-publish","format-standard","hentry","category-astronomi"],"acf":[],"yoast_head":"\n